به مناسبت عید نوروز و فرا رسیدن بهار
[1396/12/13]
نوروز در آذربایجان
در آستانه عید نوروز و سال نو هستیم و به خاطر آشنایی خوانندگان محترم با نوروز در دیار کهن آذربایجان، کتاب زیر معرفی می‌گردد
نوروز در آذربایجان، تبریز، ایران شناخت،1394.
نویسنده: ناهیده عابدینی
عضوهیئت علمی مدعو دانشگاه پیام‌نور
مؤلف کوشیده با استناد به منابع معتبر از یک سو پیوستگی‌های ملی و جایگاه آن در تاریخ ایران را منعکس کند و از سوی دیگر به نحو احسن به تبیین آداب و رسوم نوروزی در آذربایجان پرداخته است.
کتاب با مقدمه و پیشگفتار آغار می‌شود در شش فصل به همراه فهرست راهنما و مستندات آن تنظیم شده است.
مطالب هر فصل براساس موضوع طبقه‌بندی و از دیدگاه تاریخی اجتماعی شرح داده شده است. هدف از پژوهش؛ بیان شرح مراسم، آیین، رسوم نوروزی در شمال غرب ایران؛ آذربایجان شرقی، غربی و اردبیل است با توجه به محدودیت‌های زمانی و گستردگی منطقه، قدمت فرهنگی آن به ذکر کلیات برگزاری رسوم، آیین‌ها و برخی از رمزهای نمادها و نشانه ها پرداخته‌اند.
مراسم و بازی‌هایی که در گذر زمان دیگر به فراموشی سپرده نخواهد شد زیرا که درج و ثبت شده است رسم نوروزانه، بازی‌ها و نمایش‌های نوروز (چوگان بازی، تخم مرغ بازی، بازیهای نوروزی و....(
اقلام خوان نوروزی و هفت گونه خوراکی ویژه‌ی آن در فرهنگ ایران دارای رمز و راز و بیان کننده‌ی برداشت‌های مردم ایران از جهان و کاینات هست.
اغلب حوادث و رویدادهای مهم ملی ایرانیان و دینی مسلمانان به ویژه شیعیان در چنین روزی نوشته شده است، یکی از خاستگاه‌های هویت ایرانی، آذربایجان است. بر همین اساس برگزاری نوروز در آذربایجان آداب و رسوم فراوانی دارد که در این اثر علمی و تحقیقی بررسی و معرفی شده است.
فصل اول با عنوان نوروز گاهشماری جشن‌ها با مقدمه‌ای بر نوروز واقعیت آن به گاهنبارها، کبیسه، پنجه، فروردگان، هنگام نوروز، روایات و داستانی و تاریخی پیدایش آن، وجه تسمیه، خاستگاه تاریخی نوروز، زمان جشن، نوروز بزرگ و کوچک (خاصه و عامه )، چرایی برگزاری نوروز در ششم فروردین، جشن های بهاری سایر اقوام و ملل، سرودهای نوروزی در آذربایجان پرداخته است.
فصل دوم شامل موضوعات؛ پیشواز رفتن، پیک‌های نوروزی، سبزه رویاندن، خانه تکانی، چهارشنبه سوری، باورها و پنداشت‌های آذربایجان، فالگوش‌نشینی، قاشق‌زنی، بخت‌گشایی، باورها و پنداشت، کوزه، کوزه‌شکنی، فال کوزه، فال انگشتری، فال سوزن و پنبه، اسپند...آجیل چهارشنبه سوری، بازار چهارشنبه، لباس نو، شال انداختن، چهارشنبه خاتون، یادآوری مردگان، شب جشن نوروز.
فصل سوم با تیتر آیین و آداب سال نو به موضوعات زیر می‌پردازد. آیین و آداب تحویل سال، آداب و باورهای تحویل سال نو در ایران، آداب ایام نوروز، رسم نوروزانه، بازی‌ها و نمایش‌های نوروزی پرداخته است.
فصل چهارم: نوروز در دروره‌ی اسلامی؛ نوروز در روایات و احادیث اسلامی، تقارن نوروز با عید غدیر خم، نوروز در عهد خلفا و علل دوام آن، نوروز ئ شعرهای نوروزی، نوروز در دربازهای ایران
فصل پنجم: نوروز در نوشته‌های جهانگردان خارجی؛ نوروز در زمان صفویه، قاجاریه
فصل ششم: سیزده بدر؛ عدد سیزده و سیزده فروردین، مراسم سیزده بدر، مفاهیم برخی باورهای بخت‌گشایی، مفاهیم برخی از رفتارهای سیزده بدر، سیزده بدر در میان سایر اقوام و ملل، ویژگی های نوروز در آذربایجان را شامل می شود.
در پایان کتاب نمایه و کتابنامه آورده شده است
.